być związanym
  • wyrazy pochodne od skrótowców
    25.05.2010
    25.05.2010
    Dlaczego rzeczowniki: endek, esbek, esesman czy ubek nie mają równorzędnych wariantów: ND-ek, SB-ek, SS-man, UB-ek?
  • Z czym łączymy adopcję?
    6.04.2020
    6.04.2020
    Bardzo proszę o odpowiedź na pytanie, czy prawidłowe jest używanie słowa adopcja w stosunku do istot innych niż dziecko. Mam na myśli adopcję psa, kota, pszczoły czy drzewa. Ostatnio spotkałam się z dużą ilością negatywnych reakcji na takie połączenie.
  • Ciężko a trudno
    10.12.2018
    10.12.2018
    Szanowni Państwo!
    Ciężko zamiast trudno to niewątpliwie paskudny potocyzm (ciężko ocenić, to może być ciężkie do zrobienia). Czy równie potoczne są zwroty ciężki dzień, ciężkie życie, wzdychać ciężko, musi być ci ciężko, ciężka choroba, ciężkie kroki? Można ten przysłówek zamienić innym(i)? Czy może jest tak z kopaniem rowów – raczej nie jest to trudna praca, ale niewątpliwie ciężka? Jak sobie poradzić z takimi zwrotami?
  • Dylematy interpunkcyjne

    19.05.2023
    19.05.2023

    Dobry wieczór,

    mam kilka dylematów związanych z postawieniem przecinka.

    1) kupiłem sobie nowe spodnie(,) no i kupiłem też fajną koszulę.

    2) dlatego(,) że nie masz pieniędzy, nie możesz tam pójść.

    3) wiesz(,) jak jest , jest(,) jak jest

    4) mogę to zrobić(,) jak / jeśli coś.

    Z góry serdecznie dziękuję za fachową poradę. Pozdrowienia.

  • Epidemiczny a epidemiologiczny
    23.03.2020
    23.03.2020
    W związku z aktualnymi wydarzeniami dotyczącymi epidemii koronawirusa wielu programach i artykułach padają określenia epidemiczny i epidemiologiczny. Są one stosowane równoznacznie, zamiennie np. w jednym artykule mówi się o stanie lub zagrożeniu epidemicznym, a następnie 2 zdania niżej pojawia się stan (zagrożenie) epidemiologiczne.
    Czy jest to poprawne zastosowanie tego określenia? Czy możemy je stosować zamiennie?
    Pozdrawiam
  • grono pedagogiczne

    22.02.2023
    22.02.2023

    Szanowni Państwo,

    jestem nauczycielką. Zastanawiam się, czy wyrażenie "grono pedagogiczne" (powszechnie używane w szkole) jest poprawne. Mamy "grono przyjaciół, znajomych", czy zatem nie byłoby lepiej: grono pedagogów? Razi mnie też zwracanie się do nauczycieli np. w przemówieniach: "Szanowne grono pedagogiczne!". Czy "grono" jest szanowne? Proszę o rozwianie moich wątpliwości.

    Z poważaniem

    Alina Łoboda

  • jak Klingończyk z Sulibanem…
    10.10.2001
    10.10.2001
    Witam,

    Chciałem zapytać o kwestię związaną z fantastyką naukową, która sprawia spore problemy tłumaczom filmów i seriali telewizyjnych tego typu. Mianowicie – jakie są zasady tworzenia polskich odpowiedników nazw obcych gatunków (obcych = pochodzących z kosmosu)?
    Kilka przykładów.
    ang. Klingon (liczba mnoga Klingons) tłumaczone jest na kilka sposobów – jeden Klingon – dwaj Klingoni – trzech Klingonów, ale spotyka się też formę (podobno poprawną, ale brzmiącą jakby mniej zgrabnie) jeden Klingończyk – dwaj Klingończycy – trzech Klingończyków.
    Inny przykład (podobny): ang. Suliban (liczba mnoga i pojedyncza są takie same), więc jeden Suliban – dwaj Sulibani – trzech Sulibanów czy może jeden Sulibanin – dwaj Sulibani – trzech Suliban? A może jeszcze inaczej?
    I jeszcze jeden (nieco inny): ang. Ferengi (liczba mnoga i pojedyncza są takie same) to po polsku jeden Ferengi – dwaj Ferengi – trzech Ferengi (czyli nieodmiennie), czy raczej próbować to jakoś odmieniać (np. jeden Ferengi – dwaj Ferengowie – trzech Ferengich?
    Które wersje wybrać? Czy nazewnictwo tego typu wymaga stosowania końcówek -czycy, -nie lub -owie, a może jeszcze innej? Czy też można ograniczyć się do wersji krótszej (Klingoni, Sulibani)?

    Z góry dziękuję za odpowiedź,
    Piotr Pajerski
  • kościół, kościołek/kościółek, kościołeczek
    29.09.2012
    29.09.2012
    Wyrazy kończące się na -ół mają zdrobnienia z końcówką -ołek (tobołek, wołek, wądołek), ale kościół tworzy dodatkowy – popularniejszy, jak wynika z Google'a – wariant z -ółek. Jednak przy kolejnym stopniu zdrobnienia słowniki (Doroszewski, Podracki) notują już wyłącznie kościołeczek. Czy brak formy kościółeczek jest przeoczeniem, czy przeciwnie – z jakichś powodów należy uznać ją za niepoprawną?
  • kraje Trzeciego Świata
    23.01.2008
    23.01.2008
    Ktoś mi powiedział, że określenia Kraje Trzeciego Świata używano wcześniej, teraz raczej się tego nie stosuje… Obecnie funkcjonuje określenie kraje rozwijające się. Proszę mi powiedzieć, czy tak jest w istocie i z czego to wynika…
    Serdecznie pozdrawiam
    Urszula Wruszczak
  • mikrotoponimy watykańskie w przekładzie
    23.09.2013
    23.09.2013
    Czy mikrotoponimy watykańskie należy konsekwentnie tłumaczyć na język polski, np. Cortile del Papagallodziedziniec Papuzi? Co zrobić w przypadkach, gdy geneza nazwy, a więc i potencjalny ekwiwalent, są niepewne, np. Scala Montevecchischody Montevecchiego czy Montevecchich? Ponadto schody czy Schody (mała/wlk. litera)?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego